Soğuklar ve Hipotermi

Normal vücut ısısı 37oC olduğu halde çevre, nadiren bu kadar sıcaktır. Vücudumuz, yediğimiz besinleri yakarak ısısını sabit tutmaya çalışır.
Donma ya da donmaya yakın ısılarda vücut ısısının düşmesine hipotermi denir.
Yalnızca ayaklar, eller, kulaklar veya burun ucu gibi uç kısımların soğuğun etkisiyle yaralanmasına donuk denir.
Vücut, ısı kaybını metabolizmayı artırarak (titreme) dengelemeye çalışır. Soğuk ortamdan uzaklaşarak, rüzgardan korunacak yer aramak da ısı kaybını azaltmanın bir yoludur.
Giysi katları arasındaki kuru ve durgun hava, iyi bir ısı izolatörüdür. Başı örtmek ya da şapka giymek de ısının korunmasına yardımcı olur.
Hipotermi
Hipotermi için ısının donma noktasında olmasına gerek yoktur. Kışın evsiz kişilerde veya evlerinde yeterince ısınmayanlarda da görülebilir.
Yaşlı ve hastalar soğuğa daha az dirençlidir. Kişi soğuk suya batırıldığında hızla hipotermi gelişebilir. Vücut ısısının birkaç derece düşmesi telafi edilebilir. Ama yaşamsal organlarda ısı 35oC derecenin altına inerse hipotermi oluşmaya başlar.
Birinci evrede titreme görülür. Artmış kas aktivitesiyle, hasta ısısını yükseltmeye çalışır. Bu evrede, vücut ısısı 32-35oC derece arasındadır.
İkinci evrede, 32oC derecenin altında titreme durur, kas hareketleri azalır. Öncelikle küçük, ince kas hareketleri sona erer.
Hipotermi Belirtileri :
Titreme
Kas hareketleri yavaşlar ve ısı düştükçe durur.
Uyku eğilimi görülür.
Nabız yavaşlar ve zayıflar
Solunum yavaşlar
Kalp ritmi bozulabilir.
Dolaşım ve solunum durabilir.
İlkyardım :
Hastayı 20oC derece civarında oda ısısına alın.
Islak giysilerini çıkarın ve kuru, sıcak battaniyelerle örtün.
Gerekirse hava akımını kesmek için çevresine rüzgarlık gerin.
Hastayı en kısa sürede hastaneye ulaştırın. Bu amaçla 112 ‘yi arayın.
Lokal Soğuk Yaralanmaları
Soğuk nedeniyle oluşan yaralanmaların çoğu vücudun açıkta kalan yerlerinde olur. Lokal yaralanmaların şiddetini etkileyen faktörler şunlardır:
Maruz kalınan ısı,
Rüzgarın hızı,
Sıkı giysi, ayakkabı ve dolaşımı kısıtlayan başka nedenler,
Yorgunluk,
Kötü beslenme,
Alkol ve uyuşturucu kullanımı
Hipotermi. Hipotermide, kan iç organlara çekileceği için vücudun uç kısımlarında soğuk yaralanması riski artar.
Aynı hastada hem lokal, hem de sistemik etkilenmeyle karşılaşabilirsiniz.
Alkol, ciltteki damarları genişleterek geçici sıcaklık hissine yol açar ama aynı nedenle soğuk ortamda alkol alımında dikkatli olunmalıdır.
İlkyardım:
Hastayı soğuk ve ıslak ortamdan uzaklaştırın.
Sıcak ellerinizle ya da nefesinizle etkilenen bölgeyi ısıtmaya çalışın.
Donma
En ciddi lokal soğuk yaralanması olan donukta, dokular gerçekten donar ve hücreler ölür. Gangren gelişirse ölü dokuların cerrahi olarak uzaklaştırılması gerekir. Daha az zarar oluşsa da yaralı bölümde kalıcı değişiklikler olacaktır.
Belirtileri :
Kızarma,
Ağrı,
Sertlik,
Donma hissi.
Donmuş kısımların yeniden ısıtılması için araba egzosu veya doğrudan doğruya ateş kullanılması, hassas dokularda daha fazla hasara yol açacaktır.
İlkyardım :
Yüzük, saat, bilezik gibi takıları çıkarın.
Donmuş eli avucunuzda ısıtın.
Ayaklarında donma varsa, asla yürütmeyin. Sedye ya da sırt tahtası ile taşınmalıdır.
Don çözüldükçe, organ normal rengine gelmeye başlar.
Kuru ve yün bir bezle bu organı sarın. Şişmeye karşı, bu organı yukarıda tutun.
Donmuş organ aleve, ateşe tutulmamalıdır. Aşırı sıcak suya sokulmaz.
Yazar & Kaynak: http://www.bsm.gov.tr